همـــراه مــــا در شـبـــکه‌هـای اجتـمــــــاعی ...
جهــت مـشــــاوره وخـریــــــدبا مـا در ارتبــــاط باشـیـــــد ...
۰۲۱۹۱۰۹۳۷۷۱
info@ahanbox.com
تهران خیابان گاندی خ 21 پلاک 13 ساختمان جام جم
تمامی حقوق این وبسایت متعلق به آهن باکس است.
ارتباط با کارشناسان برای مشاوره و خرید
بروزرسانی :
۱۴۰۴/۴/۵
ارتباط با کارشناسان برای مشاوره و خرید
میلگرد خرپا تیرچه یک سازه‌ی صلب و ترکیبی از اعضای مثلثی‌شکل است که به‌گونه‌ای طراحی می‌شود تا نیروها به صورت محوری (کششی یا فشاری) در اعضا منتقل شوند. این اعضا معمولاً به‌صورت مفصلی به یکدیگر متصل‌اند و در ترکیب با هم یک ساختار سبک ولی بسیار مقاوم تشکیل می‌دهند.
در واقع خرپاها از اتصال مجموعه‌ای از اعضای مستقیم مانند تیر، مهاربند و عضوهای مورب به‌وجود می‌آیند که با ترکیب مثلثی باعث پایداری و انتقال بارها به تکیه‌گاه می‌شوند.
اعضای بالا (Top Chord): معمولاً تحت فشار
اعضای پایین (Bottom Chord): تحت کشش
اعضای مورب و عمودی (Web Members): انتقال نیرو بین اعضای بالا و پایین
گره‌ها (Nodes): محل اتصال اعضای خرپا
ساده‌ترین نوع میلگرد خرپا که به دلیل ساختار مثلثی، بسیار پایدار است. بیشتر در سقف‌های شیروانی استفاده می‌شود.
اعضای مورب به سمت داخل شیب دارند. در پل‌ها بسیار رایج است و مناسب بارهای سنگین است.
دارای مثلث‌های متقارن با زاویه مساوی. سبک و مناسب دهانه‌های متوسط تا بلند.
مشابه پرات اما اعضای مورب به سمت بیرون قرار دارند. تحمل فشاری بالایی دارد.
دارای یک قوس بالا و طناب کششی پایین است. بیشتر در سوله‌ها و سالن‌های صنعتی استفاده می‌شود.
🧱 انواع خرپا از نظر مصالح
| نوع خرپا | توضیحات |
|---|---|
| خرپای فولادی | ساخته‌شده از پروفیل یا قوطی فولادی، مقاوم، بادوام، مناسب سوله و پل |
| خرپای بتنی | کمتر رایج، برای دهانه‌های بسیار بلند با بار مرده بالا |
| خرپای چوبی | سبک، مناسب خانه‌های ویلایی، سقف شیروانی |
| خرپای مرکب (چوب و فولاد) | تلفیق چوب و فلز برای کاهش هزینه و افزایش استحکام |
سقف سوله‌ها، سالن‌های ورزشی، استخرها
اسکلت سقف‌های شیب‌دار (خرپای چوبی یا فلزی)
خرپای سقف شیروانی در خانه‌های ویلایی
پل‌های فلزی با دهانه‌های طولانی
پل‌های ریلی و جاده‌ای
خرپاهای وارن و پرات کاربرد بالایی دارند
دکل‌های انتقال نیرو
جرثقیل‌های سقفی و دروازه‌ای
سوله‌های کارخانه‌ای با دهانه‌های بلند
داربست‌ها
سکوهای نمایشگاهی
سقف‌های چادری موقت با خرپای
مزایای استفاده میلگرد خرپا
| مزیت | توضیح |
|---|---|
| وزن کم | استفاده از الگوی مثلثی باعث سبک شدن سازه می‌شود |
| مقاومت بالا | طراحی علمی باعث تحمل بارهای بالا بدون تغییر شکل می‌شود |
| قابلیت اجرا در دهانه بلند | مناسب سالن‌ها، سوله‌ها، پل‌ها و فضاهای باز |
| کاهش هزینه ساخت | نیاز به مصالح کمتر نسبت به تیرهای معمولی |
| سرعت اجرای بالا | در کارخانه تولید شده و به محل پروژه حمل می‌شود |
| زیبایی بصری | طراحی مدرن و نمای معماری جذاب |
⚖️ معایب احتمالی خرپا (در صورت اجرا یا طراحی نامناسب)
نیاز به طراحی دقیق مهندسی
گره‌ها (اتصالات) باید با دقت بالا اجرا شوند
در بعضی موارد هزینه تولید در کارخانه بالاتر است
در صورت استفاده از پروفیل‌های سنگین، وزن کل ممکن است زیاد شود
نیاز به نیروی کار متخصص برای نصب
طراحی خرپا نیازمند تحلیل دقیق نیروهای کششی و فشاری در اعضا است. مراحل اصلی طراحی به شرح زیر است:
تعیین دهانه و نوع بارگذاری
انتخاب نوع خرپا مناسب (پرات، وارن، هاو و...)
تحلیل استاتیکی با روش‌های:
تحلیل مفصلی (Method of Joints)
تحلیل مقطعی (Method of Sections)
انتخاب ابعاد و مقاطع مناسب برای اعضا
بررسی پایداری و ایمنی سازه
طراحی اتصالات مفصلی یا جوشی
بررسی مقاومت در برابر زلزله و باد (در ایران، مطابق با آیین‌نامه 2800)
اجرای فونداسیون مناسب برای انتقال بار خرپا به زمین
استفاده از جرثقیل برای نصب خرپاهای سنگین
جوشکاری یا پیچ‌کردن دقیق در محل اتصال اعضا
رعایت تلرانس‌های اجرایی و گونیا بودن اتصالات
استفاده از ضدزنگ در خرپای فلزی برای افزایش دوام
رنگ‌آمیزی یا گالوانیزه‌کردن برای محافظت در برابر خوردگی
💬 خرپا یا تیر؟ کدام‌یک انتخاب بهتری است؟
| ویژگی | خرپا | تیر معمولی |
|---|---|---|
| وزن | سبک‌تر | سنگین‌تر |
| دهانه قابل پوشش | بلندتر | کوتاه‌تر |
| قیمت | گاهی بالاتر (در تولید)، ولی صرفه‌جویی در اجرا | ارزان‌تر اما مصالح بیشتر |
| پیچیدگی طراحی | بیشتر | کمتر |
| زیبایی بصری | بیشتر | ساده‌تر |
🔍 آیا خرپا در ایران رایج است؟
بله، در پروژه‌های زیادی در ایران از خرپا استفاده می‌شود، به‌خصوص در:
سالن‌های ورزشی
سوله‌های صنعتی
پل‌های روگذر
سقف‌های شیروانی در ویلاها
اسکلت فلزی برج‌ها و انبارها
خرپا یک سازه‌ی هوشمند و کاربردی در مهندسی عمران است که با ترکیب اعضای مثلثی، پایداری بالا و وزن کم را در کنار هم دارد. استفاده از خرپا باعث بهینه‌سازی در مصرف مصالح، کاهش هزینه‌ها، و امکان اجرای سازه‌های با دهانه بلند می‌شود. انتخاب نوع مناسب خرپا، محاسبه‌ی دقیق و اجرای اصولی، کلید موفقیت پروژه‌هایی است که به استحکام و کارایی بالا نیاز دارند.
