آهن قراضه + انواع، کاربردها و 3 منبع تامین قراضه آهن

آهن قراضه با قراضه آهن چیست؟

آهن قراضه یا قراضه آهن که به انگلیسی scrap iron نامیده می‌شود، به آهن‌آلات و مقاطعی گفته می‌شود که در زمان پروسه تولید دچار آسیب شده‌اند و یا در هنگام استفاده در صنایع، غیرقابل مصرف شده‌اند.

به‌ طور کلی، ضایعاتی که از جنس آهن، فولاد یا چدن کم‌کربن باشند و از مراکز مختلف جمع‌آوری گردند، قراضه نام دارند که به جهت کاهش استخراج سنگ‌آهن، کاهش ضایعات معدنی و به طور کلی حفظ محیط‌زیست، فرآیند بازیافت آن‌ها اهمیت بسیاری دارد.

این امر به آن دلیل امکان‌پذیر است که امکان ذوب و استفاده چندین و چندباره از آهن‌آلات وجود دارد. به همین خاطر این آهن‌آلات، مهم‌ترین منبع تولید و تامین آهن‌آلات به حساب می‌آیند.

درجه بندی آهن قراضه چگونه انجام می‌شود؟

همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، منبع تامین قراضه یکسان نیست و از محل‌های مختلفی جمع‌آوری می‌شود. بنابراین، پر واضح است که کیفیت و خلوص تمامی آن‌ها با هم‌دیگر یکسان نیست.

میزان خلوص این ضایعات به مقدار آهن به کار رفته در آن‌ها باز می‌گردد. مطابق با این تعریف، درجه‌بندی آهن‌های قراضه و انواع آن، به شرح زیر است:

• آهن قراضه درجه یک: قراضه درجه 1 دارای مقادیر بالایی از آهن می‌باشد و مقادیر کمی از عنصرهایی همچون سرب، مس و نیکل نیز در آن وجود دارد. آهن قراضه‌های درجه یک شامل انواع پروفیل‌های باز و بسته، میلگردها، شاسی خودرو، ضایعات لوازم سرمایشی و گرمایشی و غیره می‌شوند.
• آهن قراضه درجه دو: قراضه درجه 2 نسبت به درجه یک، به میزان 3 درصد آهن کم‌تری دارند. مابقی ترکیبی از عناصر و فلزات مختلف می‌باشد. قراضه درجه دو شامل انواع لوله‌های فولادی و گالوانیزه، سیم جوش، تسمه، توری، در و پنجره آهنی و غیره می‌شود.
• آهن قراضه درجه سه: قراضه درجه سه از 92 درصد آهن و فلزات دیگری همچون مس، نیکل، فسفر، روی، سرب و غیره تشکیل می‌شود. قراضه درجه سه شامل مواردی همچون اگزوز خودروها، انواع ورق و غیره می‌باشد.
• آهن قراضه با درجه ویژه: از تخریب سازه‌های ساختمانی، آهن‌ قراضه‌های با درجه ویژه حاصل می‌شود و انواع مختلفی از لوازم مانند تیرآهن و نبشی، ناودانی، تسمه، ورق‌های فولادی، پروفیل و میلگرد و غیره در این دسته‌بندی جای دارند.
• آهن قراضه با درجه سوپر ویژه: قراضه با درجه سوپر ویژه ارزش بسیار بالایی دارد و متشکل از انواع خرده میلگرد، تیرآهن، ناودانی و غیره می‌باشد.
• آهن قراضه با درجه آلیاژی: همان‌طور که از اسم آن مشخص است، این آهن قراضه دارای آلیاژهای مختلفی مانند منگنز، کروم و نیکل است که منجر به آن می‌شود که در برابر حرارت و ضربه مقاوم شوند و دارای انعطاف‌پذیری پایینی باشند. آهن قراضه با درجه آلیاژی شامل انواع تسمه فنر، چرخ دنده، سیم بکسل خرد شده و غیره می‌شود.
• آهن قراضه روغنی: ضخامت آهن قراضه‌های روغنی یا گالوانیزه پایین و کم‌تر از 1 میلی‌متر است و در ساخت انواع خودرو و قطعات آن کاربرد دارد. لوازمی همچون لوله آب و کانال‌های کولر شامل آهن قراضه‌های روغنی می‌شوند.

انواع آهن قراضه کدام است؟

دسته‌بندی کلی آهن‌های قراضه، شامل انواع زیر می‌شود:

• قراضه آهن آزاد: قراضه‌ آزاد بعد از آماده‌سازی و جمع‌آوری کردن، بدون آن‌که بسته‌بندی شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• آهن قراضه کهنه: در صنایع مختلف به هنگام استفاده مقاطع و محصولات فولادی، ضایعاتی تولید می‌گردد که در بازار آهن آلات تحت عنوان قراضه کهنه وجود دارند.
• آهن قراضه مخلوط: آن دسته از آهن‌آلات دسته دومی که شامل هیچ‌کدام از انواع قراضه نمی‌شوند و به صورت ترکیبی از انواع آهن و پسماندهای مختلف تشکیل می‌شوند، در دسته قراضه مخلوط جای دارند.
• آهن قراضه بسته: به علت آن‌که قراضه‌های موجود در این دسته‌بندی وزن بالایی دارند، به جهت تسهیل جابه‌جایی به صورت بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین علت با این عنوان شناخته می‌شوند.
• قراضه آهن سبک بار: آهن قراضه‌های سبک بار همان‌طور که از نام آن برمی‌آید، سبک هستند و وزنی در حدود 0.5 تا 0.8 تن دارند.
• قراضه آهن متوسط بار: محدوده وزنی این قراضه مابین 0.8 تا 1 تن می‌باشد.
• قراضه آهن سنگین بار: آن دسته از ضایعاتی که وزنی بالاتر از 1 تن دارند، در دسته‌بندی قراضه سنگین بار جای می‌گیرند.

• قراضه آهن برگشتی: قراضه برگشتی با دیگر انواع قراضه کمی متفاوت می‌باشد؛ چراکه شامل آهن آلاتی است که در پروسه تولید فولاد خام یا محصولات نهایی در کارخانه‌ها به تولید می‌رسند و نه تنها کهنه نیستند بلکه جزو فلزات نو به حساب می‌آیند. قراضه برگشتی دارای هیچ‌گونه خوردگی نیست و خود شامل 2 نوع ته تاندیش و خرسک می‌شود:

الف) ته تاندیش: در پروسه تولید فولاد، پس از ذوب مواد اولیه در کوره، مواد مذاب به درون محفظه‌ای مکعبی شکل به نام تاندیش ریخته می‌شوند. تاندیش در اصل دارای رابط و نازل است که مواد مذاب از طریق نازل به داخل محفظه ریخته می‌شوند. در برخی از موارد به علت قطعی برق و یا نقص فنی امکان دارد مواد مذاب از سوراخ‌های محفظه تاندیش عبور نکنند و سرد شوند. در چنین مواقعی مواد مذاب سرد شده درون تاندیش با نام ته تاندیش حاصل می‌شوند.

ب) خرسک: نوع ديگر قراضه‌ها كه نياز به آماده سازي دارند، ذوب‌هاي ريخته شده در چاله‌هاي اضطراري يا ظروف سرباره و راهگاه‌ها هستند كه به علت وجود سرباره زياد در آن‌ها امكان برشكاري به سادگي وجود ندارد. این قراضه‌ها خرسک نام دارند.

دسته بندی انواع قراضه به لحاظ زمان تولید

طبق این دسته‌بندی، انواع آهن‌های قراضه شامل موارد زیر می‌شوند:

قراضه داخلی: در تمام مراحل و فرآیند ساخت فولاد، همچون ساخت شمش و محصولات فولادی، قراضه داخلی به دست می‌آید. به عبارت دیگر در زمان‌هایی که یک محصول استانداردهای کیفی را پاس نکند، قراضه داخلی بدست می‌آید.

قراضه خارجی: قراضه خارجی، خارج از مرحله تولید بدست می‌آید و دارای دو گروه جدید و قدیمی است. گروه اول به کمک تولیدکنندگان نهایی فولاد به تولید می‌رسد که معمولا حاصل نورد هستند و مفتول‌ها، صفحات زائد و غیره را شامل می‌شوند. در مقابل قراضه قدیمی به آن دسته از قراضه‌هایی اطلاق می‌شود که عمر مفید آن‌ها تمام شده باشد. قراضه‌های لوازم ساختمانی، پل‌ها و غیره در این دسته جای می‌گیرند.

منابع تامین آهن قراضه کدام است؟

آهن‌های قراضه از محل‌های دور ریز فلزی حاصل خطوط فولادسازی، لوازم خانگی، ماشین سازی، تاسیسات، قطعات صنعت کشاورزی، بازسازی خطوط ریل راه آهن و غیره تامین می‌گردد. به‌طور کلی منابع تامین قراضه‌های آهن شامل موارد زیر می‌شود:

1. منابع خانگي
2. منابع عمومي
3. منابع صنعتي

کاربرد آهن های قراضه چیست؟

آهن‌های قراضه به علت امکان بازیافت، علاوه به کمک به کاهش هزینه‌ها، به محیط زیست نیز کمک می‌کند. از انواع آهن‌آلات مصرف شده به‌طور گسترده در صنایع خانگی، کشتی‌سازی، ساخت خودرو، ساخت و ساز، بسته‌بندی مواد غذایی و غیره استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از آهن قراضه چیست؟

به علت آن‌که آهن‌های قراضه از ضایعات آهن آلات بدست می‌آیند، حدودا 75 درصد انرژی پایین‌تری نسبت به زمانی نیاز دارند که قصد داشته باشیم سنگ آهن را به فولاد تبدیل نماییم.

همچنین استفاده از آهن‌های قراضه به نیاز سنگ آهن و عدم وجود آن، پاسخ می‌دهد. علاوه بر آن، بازیافت قراضه به صرفه‌جویی در هزینه‌ها، کمک شایانی می‌نماید.

بازار آهن قراضه در دنیا و ایران

بازار قراضه یکی از اصلی‌ترین بازارهای جهانی به حساب می‌آید؛ چراکه حجم فولاد مورد نیاز در جهان بسیار بالا است. آهن‌های قراضه به رشد اقتصادی مناطق مختلفی همچون آمریکا، اروپا و حتی ایران، کمک بسیاری کرده است.

مطابق با تحقیقات انجام شده و آمارهای بدست آمده، تجارت جهانی قراضه در سال 2018 چیزی در حدود 150 میلیون تن بوده است.

صادرات قراضه یکی از پرسودترین تجارت‌های بکار گرفته در کشورهایی همچون آمریکا، برزیل، آلمان و انگلیس هستند و در سال‌های ذکر شده، نیمی از صادرات قراضه را به خود اختصاص داده‌اند.

در مقابل بیش‌ترین کشورهایی که واردات قراضه را انجام می‌دهند، کشورهای کره جنوبی، ترکیه، ایتالیا و هند هستند. همچنین بازار قراضه و حاشیه سود آن به علت وجود منابع بالای زغال سنگ، در ایران رونق بسیاری دارد.

مطابق با تحقیقات انجام شده، در سال‌های گذشته، فعالیت چیزی در حدود 30 هزار نفر در ارتباط با قراضه است. با این حال از آن‌جایی که فعالین در این حوزه معمولا دانش کافی در ارتباط با نحوه بازیافت آهن آلات ندارند و بسیاری، همچنان روش‌های قدیمی بازیافت را در پیش می‌گیرند، میزان تقاضای قراضه به‌ طور کامل پاسخ داده نمی‌شود.

در کشور ایران، قراضه تولیدی در سال‌های اخیر 1.5 تا 2.5 میلیون تن بوده است. این در حالی است که نیاز کارخانه‌ها چیزی در حدود 5 تا 6 میلیون تن می‌باشد. قیمت قراضه همواره تحت تاثیر قیمت ارز و بازار آهن آلات در نوسان است.

با این حال قراضه‌های آهن در بازه‌های 10 هزار تومان (سفاله) تا 350 هزار تومان (ضایعات مسی) به فروش می‌رسند. همین امر سبب آن شده است که شماری از سودجویان به صورت غیرقانونی این قطعات را از کشور خارج نمایند و مشکلات بسیاری را برای صنایع داخلی فراهم آورند.

جمع بندی

قراضه به مجموع ضایعاتی گفته می‌شود که از جنس آهن باشد و قابلیت بازیافت داشته باشد. آهن‌های قراضه به تناسب درصد خلوص آن‌ها شامل درجه یک، درجه دو، درجه سه، ویژه، سوپر ویژه، آلیاژی و روغنی می‌شوند.

منابع تامین آهن‌های قراضه یا خانگی، یا عمومی و یا صنعتی است و به علت بازمصرف آن، منجر به کاهش هزینه‌ها خواهند شد.

Source:
* The Many Uses for Scrap Metal
* Get to Know the Many Uses of Recycled Scrap Metal

سوالات متداول