ورق گالوانیزه چیست + انواع، 4 روش تولید و مزایا

امروزه روش‌های بسیاری برای جلوگیری از زنگ زدگی آهن مورد استفاده قرار می‌گیرد. گالوانیزاسیون یکی از این موارد می‌باشد که مقاطع مختلفی همچون ورق را با آن آبکاری می‌نمایند و محصولی تحت عنوان ورق گالوانیزه را حاصل می‌شوند.

ورق گالوانیزه علاوه بر آن‌ که بسیار مقاوم است، مشکلات خوردگی را نیز ندارد. در ادامه این مطلب، ضمن معرفی کامل ورق‌های گالوانیزه، به بررسی انواع، کاربردها، روش تولید و مزایای استفاده از آن پرداخته خواهد شد. تا انتهای این مطلب کاربردی، با ما همراه شوید.

ورق گالوانیزه چیست؟

ورق گالوانیزه (به انگلیسی Galvanized Sheet) یکی از انواع ورق‌های فولادی بوده که به علت پوشش دهی سطح آن، نسبت به خوردگی مقاومت پیدا کرده است. به عبارت دیگر به ورق نورد سرد یا نورد گرمی که به کمک فلز روی ذوب شده، پوشش‌دهی شده باشد، ورق گالوانیزه می‌گویند.

قیمت روز ورق گالوانیزه را در آهن باکس دنبال کنید

هنگامی که فلز آهن در روی ذوب شده قرار می‌گیرد، لایه‌ای از فلز Zn به سطح آهن می‌چسبد. در این حالت میان آهن و روی اختلاف خاصیت الکترونگاتیویته‌ (توانایی یک عنصر برای جذب و نگه داشتن الکترون) به‌وجود می‌آید.

این اختلاف سبب آن می‌شود که فلز روی یا زینک دارای خاصیت آندی شود و عوامل اکسیدکننده و مخرب، فلزی روی را جایگزین آهن کنند. این امر سبب آن می‌شود که آهن از خوردگی در امان بماند. به همین علت ورق‌های گالوانیزه طی فرآیند گالوانیزاسیون نسبت به خوردگی مقاوم می‌شوند.

مراحل تولید ورق گالوانیزه

تولید ورق گالوانیزه صرف نظر از آن‌که توسط چه روشی انجام گیرد، شامل مراحل زیر می‌شود:

1. آماده‌ سازی–  ورق‌های فولادی به‌طور کلی در 2 شکل کویل و برش خورده در بازار آهن آلات وجود دارند. برای انجام فرآیند گالوانیزاسیون لازم است در ابتدا ورق مدنظر تهیه شود.
2. چربی زدایی– یکی از مهم‌ترین مراحل در تولید ورق گالوانیزه، چربی‌زدایی از سطح است؛ چراکه در صورت عدم برطرف کردن آن، لایه پوششی به خوبی بر سطح ورق پخش نمی‌شود و کیفیت ورق حاصل شده به میزان قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد.
3. شست‌ و شو– بعد از چربی شویی برای اطمینان از تمیز شدن سطح ورق‌ها و از بین رفتن کامل محلول‌های چربی گیر که روی ورق‌های آهن باقی‌ مانده است، یک شستشوی کامل انجام می‌شود.
4. زنگ‌ زدایی– پیش از آن‌که فرآیند گالوانیزاسیون انجام شود، لازم است در صورت وجود هرگونه زنگ‌زدگی به کمک قرارگیری در محلول دارای غلظت بالای اسید کلریدریک، پاکسازی گردد.
5. شست‌ و شوی مجدد– در صورت وجود زنگارهای جدا شده از سطح ورق، لازم است مجددا شست و شو صورت گیرد.
6. فلاکس– ماده‌ای تحت عنوان فلاکس از کلرید روی و دیگر عناصر تولید می‌شود که بر روی ورق‌های آهنی اعمال می‌گردد و به نوعی سبب آماده سازی ورق برای فرآیند گالوانیزاسیون خواهد شد. این مرحله با هدف بهبود آمیختگی آهن با روی انجام می‌پذیرد.
7. هم‌ دما کردن– برای آن‎که از پاشش فلز زینک بر روی مواد مذاب به هنگام فرآیند غوطه‌وری جلوگیری شود، از فرآیند پیش گرم برای هم دما نمودن عناصر استفاده می‌نمایند. به‌طور معمول دما تا 80 درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد.
8. گالوانیزاسیون– طی این مرحله ورق فولادی در روی مذاب شده قرار گرفته و گالوانیزه می‌شود.
9. آماده‌ سازی نهایی ورق– پس از فرآیند گالوانیزاسیون لازم است اعمالی همچون خنک‌کاری، تمیزکاری و بازرسی نهایی ورق انجام شود.

روش های تولید ورق گالوانیزاسیون چیست؟

برای تولید ورق‌های گالوانیزه همواره از یک روش یکسان استفاده نمی‌کنند. بلکه روش‌های مختلفی برای آن وجود دارد که این موارد را در ادامه بررسی خواهیم کرد:

• روش الکتروگالوانیزه- روش الکتروگالوانیزه به کمک ایجاد جریان‌های الکتریکی و محلول الکترولیتی سولفات روی، انجام می‌شود. ورقی که به روش الکتروگالوانیزه تولید می‌گردد ضخامت پایینی داشته و از قابلیت رنگ‌آمیزی برخوردار است، به همین علت در صنایع حساس مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از این موارد صنعت خودروسازی می‌باشد.
• روش گالوانیزه گرم یا حرارتی- در روش گالوانیزه گرم یا حرارتی یا کلاسیک، ورق در حمامی از فلز روی غلتانده می‌شود. فلز روی همراه با اکسیژن به ورق می‌چسبند و مقاومت ایجاد می‌کند. این روش به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است و استحکام خوبی به ورق می‌بخشد. به همین علت محبوبیت بسیاری دارد.
• روش پیش گالوانیزاسیون- این روش مشابه با روش قبلی است اما در این روش برخلاف گالوانیزه حرارتی فلز به کمک مایعی تمیزکاری می‌شود. پس از آن به کمک روش رفت و برگشنی ورق را در استخری از روی عبور می‌دهند. تفاوت دیگر پیش گالوانیزاسیون با گالوانیزه کلاسیک در ایجاد یکپارچگی بیش‌تر است. ورق‌های پیش‌گالوانیزه، یکپارچگی و یک‌دستی بیشتری نسبت به روش گالوانیزه‌ی گرم دارند.
• روش گالوانیلینگ- روش گالوانیلینگ نسبت به انواع دیگر زمان بیش‌تری می‌برد و محصول تولیدی ورق آلیاژی خواهد بود. برای تولید ورق گالوانیزه به طریق گالوانیلینگ در آغاز ورق با فلز روی پوشش داده می‌شود و پس از آن در کوره‌های گداخته قرار داده می‌شود.

انواع ورق گالوانیزه بر اساس شکل ظاهر

مطابق با این دسته‌بندی انواع ورق‌های گالوانیزه بسته به نوع اسپنگل یا گل گالوانیزه شامل بدون گل، گل ریز و گل درشت می‌شود.

انواع ورق گالوانیزه از حیث نحوه تولید

طبق این تقسیم‌بندی ورق‌های گالوانیزه یا به صورت سرد و یا به صورت گرم هستند که در نوع اول روش تولیدی الکتروگالوانیزه بوده و در نوع دوم روش تولیدی از طریق غوطه‌وری می‌باشد.

انواع ورق گالوانیزه از نظر روش فرمینگ

ورق‌های گالوانیزه طی فرآیند فرمینگ شکل‌دهی می‌شوند و بر سطح آن‌ها موج ایجاد می‌گردد. به تناسب نوع موج تولید شده، انواع این ورق شامل ورق گالوانیزه سینوسی، کرکره‌ای، عرشه فولادی، ذوزنقه، دامپا، شادولاین، طرح سفال و پرچین می‌شود.

ابعاد و وزن ورق گالوانیزه

ورق‌های گالوانیزه در ابعاد و اندازه‌های مختلفی در کارخانه‌های فولادی ساخته می‌شود که مشخصات هر کدام را در جدول زیر ارائه کرده‌ایم:

کاربرد ورق گالوانیزه در صنعت چیست؟

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ورق‌های گالوانیزه مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی است. بنابراین دور از انتظار نیست که در مناطقی که بارش زیادی وجود داشته باشد، مورد استفاده زیادی قرار گیرد. به‌طور کلی موارد استفاده این ورق شامل موارد زیر می‌شود:

• خودروسازی
• معماری و عمران
• صنعت لوازم خانگی
• صنعت کشاورزی
• سقف و بدنه انواع سوله

مزایای استفاده از ورق گالوانیزه چیست؟

مزایای ورق‌های گالوانیزه تنها در مقاومت در برابر خوردگی خلاصه نمی‌شود. مزایای بسیاری وجود دارد که سبب آن گردد که ورق گالوانیزه به یکی از پرمصرف‌ترین ورق‌های فولادی تبدیل شود. این موارد به شرح زیر هستند:

• حفاظت نسبت به خوردگی– اصلی‌ترین مزیت این ورق، مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی است.
• نصب سریع- عدم نیاز به رنگ‌آمیزی و یا آماده‌سازی سطح سبب آن شده است که نصب این ورق با سرعت بالایی انجام شود.
•  هزینه پایین- به علت آن‌که ورق گالوانیزه طول عمر زیاد دارد و فلز روی مذاب قابلیت استفاده چندین باره را دارا است، در طولانی مدت سبب صرفه‌جویی در هزینه‌ها خواهد شد.

برای آشنایی با انواع ورق کلیک کنید

• سرعت گالوانیزه کردن–  انجام فرآیند گالوانیزاسیون بسیار سریع انجام می‌پذیرد.
• طول عمر بالا– به‌طور کلی چنان‌چه ورق گالوانیزه در شرایط خورنده قرار گیرد، طول عمری در حدود 20 تا 70 سال خواهد داشت.
• تمیزکاری آسان– ورق گالوانیزه به آسانی به کمک اسپری آب قلیایی تمیزکاری می‌شود.
• دارای حفاظت کاتدی– گالوانیزاسیون ورق حفاظتی کاتدی ایجاد می‌نماید؛ به آن معنا که در صورت ایجاد خراش بر سطح ورق و پوشش گالوانیزه، گالوانیزه اطراف خراش به شکل ترجیحی خورده خواهد شد و فلز پایینی از خوردگی محافظت می‌گردد.

قیمت ورق گالوانیزه

مواد مورد استفاده در فرآیند گالوانیزاسیون (فلز روی یا زینک) دارای قیمت بالایی هستند. همین امر سبب آن می‌شود که هزینه ورق تولید شده نیز نسبت به سایر انواع ورق نسبتا زیاد باشد. اما به علت آن‌که ورق‌های گالوانیزه طول بالایی دارند و تا مدت‌های طولانی نیاز به تعویض ندارند، در دراز مدت سبب کاهش هزینه‌های ساخت خواهند شد.

جمع بندی

ورق گالوانیزه به ورقی گفته می‌شود که سطح آن با فلز روی پوشانده شود. این ورق نسبت به خوردگی و زنگ زدگی مقاومت بسیاری دارد. به همین علت در مناطق شمالی که باران زیادی می‌باشد و مرطوب است، کاربرد بسیاری دارد. افزون بر مقاومت نسبت به خوردگی، این ورق دارای طول عمر بالا بوده، به سرعت اجرا می‌شود و حفاظت کاتدی ایجاد می‌نماید.

سوالات متداول