سرفصلهای این مطالب
در تمام کشورهای دنیا بهویژه ایران که مشکلات اقتصادی در مسکن سازی و ساختمان سازی مشهود است، وجود سازههایی همچون سولهها حائز اهمیت بسیاری هستند؛ چراکه با صرف حداقل هزینه، مکان وسیع و مناسبی عرضه مینماید. از مصالح و لوازم بسیاری در صفر تا صد ساخت سولهها استفاده میشود که وجود هر یک نقش مهمی در ایجاد استحکام سازه دارا هستند. یکی از مهمترین اجزا در سوله سازی، لاپه یا پرلینها میباشند که با حمایت از ستونهای سازه، سبب تقویت سوله میشوند. انواع مختلفی از لاپه در بازار آهن آلات تولید و عرضه میگردد که در ادامه این مطلب به معرفی کامل و بررسی موارد استفاده آن در صنعت خواهیم پرداخت.
پرلین چیست؟
پرلین یا لاپه (به انگلیسی Purlin) به صورت مقطعی طویل یا تیر افقی میباشد که به طور معمول در سقف ساختمان یا سوله، برای پشتیبانی و تحمل وزن آن بکار گرفته میشود. این مقطع فولادی با عناوین دیگری همچون پرلینگ، پورلاین و پورلینگ نیز در بازار آهن آلات شناخته میشود.
عمده کاربرد لاپه در ساختمانهای فلزی میباشد؛ با این حال در بعضی موارد جایگزین تیرهای با فاصله نزدیک در سازههای چوبی نیز میشود. بهطور کلی نحوه عملکرد پرلین بدین شکل میباشد که همانند تیر، بار و وزن وارده به سقف را تحمل میکند و آن را به ستون انتقال میدهد. لاپه در سازه همچون تکیهگاه برای تیر اصلی و اتصال دیوارها عمل مینماید.
انواع لاپه از لحاظ جنس
لاپه یا از جنس فولاد و یا از جنس چوب تولید میشود. لاپه چوبی همانطور که انتظار میرود، نسبت به نوع فلزی مقاومت کمتری دارد و بیشتر در سازههای قدیمی مورد استفاده قرار میگرفت. با این حال همواره از لاپه چوبی در بخشهایی از اسکلت سازه استفاده میشود.
انواع پرلین یا لاپه کدام است؟
پیش از این جنسهای مختلف پرلین را بررسی کردیم. طبق تقسیمبندی دیگری، پرلینها از لحاظ شکل ظاهر و نوع کاربری، دارای دستهبندی مجزایی هستند. انواع لاپه شامل موارد زیر میشود:
پرلین زد
پرلین زد یا زد پرلین ظاهری مشابه با حرف Z انگلیسی دارد. به همین خاطر در میان فعالان این صنعت با این عنوان شناخته میشود. به تناسب نوع کاربرد برای تولید این پرلین از ورقهای مختلف گالوانیزه، فولادی یا آلومینیوم استفاده میکنند و به کمک عملیات شکلدهی یا خمکاری آن را به صورت لاپه z در میآورند.
لاپه زد یا بهصورت لبهدار و یا به صورت بدون لبه ساخته شده و در صورت نیاز و سفارش مشتری، پانچکاری میگردد. از پرلین زد به علت برخورداری از توانایی بالا در تحمل بار کششی، کمک به افزایش استحکام سازه، نصب و حمل و نقل آسان و غیره در مواردی همچون ساخت اسکلتهای فولادی، سقف سازه یا سوله، ساختمانسازی و ساخت ریل و پایه استفاده میکنند.
از وزنهای مختلف لاپه زد در سوله یا ساختمان استفاده میشود که به شرح زیر میباشد:
| ردیف | سایز | ضخامت 2 | ضخامت 2.5 | ضخامت 3 | ضخامت 3.5 |
| 1 | Z16 | 4.6 | 5.8 | 6.9 | 8.1 |
| 2 | Z18 | 4.9 | 6.1 | 7.4 | 8.6 |
| 3 | Z20 | 5.2 | 6.5 | 7.9 | 9.2 |
| 4 | Z22 | 5.5 | 6.9 | 8.3 | 9.7 |
| 5 | Z24 | 5.9 | 7.3 | 8.8 | 10.3 |
| 6 | Z26 | 6.2 | 7.7 | 9.3 | 10.8 |
| 7 | Z28 | 6.5 | 8.1 | 9.7 | 11.8 |
| 8 | Z30 | 6.8 | 8.5 | 10.2 | 11.9 |
| 9 | Z32 | 7.1 | 8.9 | 10.7 | 12.5 |
| 10 | Z34 | 7.4 | 9.3 | 11.2 | 13 |
پرلین سی
پرلین سی یا سی پرلین همچون لاپه نوع قبل، به علت آنکه از لحاظ شکل ظاهر مشابه با حرف C انگلیسی است، با این عنوان نامیده میشود. از پرلین سی به عنوان تکیهگاه برای دیوار و به عنوان تیرچههای کف طبقات استفاده میشود.
با پروفیل سی در مقاله پروفیل سی چیست + روش تولید و 5 کاربرد سی پرلین آشنا شوید.
پروفیل سی غالبا برای آنکه در برابر خوردگی مقاومت داشته باشد، با ورقهای گالوانیزه به تولید میرسد و معمولا در سازههای نسبتا کوچک مورد استفاده قرار میگیرد. این لاپه دو لبه و دو فلنج دارد و در سقفهای شیبدار، ستون دیوار سازهها، قاب اطراف پنجره و چهارچوب و غیره استفاده میشود.
سی پرلین علاوه بر آنکه وزن پایین و استحکام بالایی دارد، دارای نصب و مونتاژ بسیار آسان نیز میباشد و بهطور معمول دچار شکستگی و کاهش مقاومت سازه نمیشود. سی پرلین در وزنهای مختلفی در صنایع مورد استفاده قرار میگیرد که در جدول زیر شرح شده است:
| ردیف | ارتفاع فلنج پایینی پروفیل (میلیمتر) | ارتفاع فلنج بالایی پروفیل (میلیمتر) | ضخامت کل پروفیل (میلیمتر) | ارتفاع کلی پروفیل (میلیمتر) | وزن (کیلوگرم) |
| 1 | 33 | 15 | 2 | 60 | 2.16 |
| 2 | 33 | 15 | 2.5 | 60 | 2.59 |
| 3 | 40 | 15 | 2 | 80 | 2.74 |
| 4 | 40 | 15 | 2.5 | 80 | 3.34 |
| 5 | 40 | 15 | 3.5 | 80 | 3.92 |
| 6 | 40 | 15 | 2 | 100 | 3.05 |
| 7 | 40 | 15 | 2.5 | 100 | 3.74 |
| 8 | 40 | 15 | 3 | 100 | 4.39 |
| 9 | 40 | 15 | 2.5 | 120 | 4.13 |
| 10 | 40 | 15 | 3 | 120 | 4.86 |
| 11 | 40 | 15 | 2.5 | 140 | 5.33 |
| 12 | 40 | 15 | 3 | 140 | 5.90 |
روش اجرای پرلین در سوله
پرلین یا لاپه به صورت افقی در زیر سقفهای فلزی اجرا میگردد و روش آن به این صورت است که پرلینها در بالای تیرهای سقف با یک لایه زیرین نمدی شکل در بالایی، نصب میشوند. لاپهها سبب ایجاد سطحی میشوند که میخکوبی برای پانلهای انتهایی و لبهها، تسهیل گردد. بهطور کلی مرحل اجرا به شرح زیر میباشد:
- پیچ کردن لبههای پرلین به همدیگر
لازم است لبههای پرلین در سوراخ بالا و سوراخهای فلنج پایینی در هر دو انتها پیچ و مهره گردد. پیچ و مهره به تنهایی تداوم ساختاری را فراهم نمیکنند و برای آنکه بتوانند بار وارده را تحمل نمایند، باید بار وارد شده متناسب میزان توانایی تحمل باشد.
- بکارگیری مهاربندهای پرلین
چنانچه از سوراخ تحتانی برای اتصال مهاربند استفاده شود، لازم است به جهت افزایش استحکام پیچ و مهره اضافه گردد.
- طراحی و اجرای پل پرلین
امکان نصب سازه پل در بالا یا پایین شیب سقف وجود دارد، اما نمیتوان هر دو را در یک مسیر اجرا کرد. بدین ترتیب به علت آنکه اجزای آغازی و پایانی مختلف هستند، لازم است به جهت تثبیت در مرحله طراحی، قطعات تعبیه گردند. لازم به ذکر است که باید توجه داشت پل نباید از ظرفیت فشاری آن بیشتر شود.
- جوشکاری قطعات
معمولا جوشکاری برای مهاربند یا پل پرلین استفاده نمیشود؛ چراکه گرمای ایجاد شده در این فرآیند، خواص مواد فولادی را تحت تاثیر قرار میدهد و در مواردی منجر به ایجاد غلظت تنش بالا میشود. افزون بر آن، جوشکاری با حذف پوشش محافظ منجر به کاهش مقاومت سازه خواهد شد.
لزوم استفاده از پرلین در سازه چیست؟
همانگونه که پیشتر اشاره کردیم، لاپه در سوله به عنوان تکیهگاه برای تیرهای عمودی به حساب میآید و به عنوان دومین قالب نگهدارنده سقف در سازههای فولادی محسوب میشوند. اولین علت استفاده از پرلین در سازه نیز همین محافظت سقف میباشد.
به جز آن وجود پرلین سبب اتصال تیرآهنها به هم دیگر شده و مقاومت اسکلت ساختمان را بهبود میدهند. همچنین بکارگیری لاپه در سازه سبب افزایش ایجاد پشتیبانی میان دهانههای قالببندی شده که این امر بهویژه به هنگام برف و باران که الزام به مقاومت بیشتری میباشد، اهمیت بسیاری پیدا میکند.
فاصله تقریبی لاپه ها در سوله چند سانتی متر است؟
فاصله مناسب لاپه بسته به وزن و بار وارد شده که قرار است متحمل آن شود، دارد. هرقدر بار وارده بیشتر باشد، فاصله میان پرلینها کمتر خواهد بود. بالعکس این موضوع نیز صادق میباشد.
کاربرد پرلین چیست؟
سولهها که سازههایی وسیع و بدون ستون میانی هستند برای ساخت انواع کارخانه، سالنهای همایش و نمایشگاهها و غیره مورد استفاده قرار میگیرند. سقف سوله بهصورت معمول مرتفع و شیبدار ساخته میشود و به تبع آن به ستونهای بیشتری احتیاج دارد.
همگام با افزایش ستون در سوله، بخشی از فضای مورد نیاز اشغال میشود. به همین علت از انواع پرلین در زیر سقف سوله استفاده میکنند تا وزن سقف را تحمل نماید. به همین منوال امکان کاهش تعداد ستونهای سازه با هدف افزایش فضای مفید، میسر خواهد بود.
ابعاد پرلین
ابعاد کلی پرلینها صرف نظر از نوع آنها شامل سایزبندی 16، 18، 20، 22 و 24 میشود که لبههای آن 22 و سایز بال پرلین بهصورت معمول 60 است. اگرچه بسته به نیاز مشتری و پروژه ساختمانی مدنظر، پرلینها در طولهای مختلفی ساخته میشوند، با این حال طول نرمال آنها 6 متر میباشد.
عوامل موثر بر قیمت پرلین چیست؟
نوع پرلین مورد استفاده، قیمت متریال اولیه، نوع ورق بکار رفته، ضخامت، وزن پرلین، نرخ ارز، میزان عرضه و تقاضا، بازار جهانی آهن آلات و غیره بر قیمت نهایی پرلین موثر خواهند بود.
جمع بندی
پرلین یا لاپه به تیرهایی افقی گفته میشود که با هدف افزایش مقاومت سقف نسبت به وزن وارد شده، مورد استفاده قرار میگیرند. پرلین سی یا پرلین زد از انواع لاپه هستند که با تحمل وزن وارده، منجر به استحکام سازه خواهند شد. همچنین به علت بکارگیری به عنوان تکیهگاه تیرهای عمودی، اسکلت ساختمان را تقویت میکنند.
Source:
* Purlin
سوالات متداول
فاصله پرلین در سوله چقدر است؟
هرقدر بار وارده بیشتر باشد، فاصله میان پرلینها کمتر خواهد بود.
پرلین z چیست؟
پرلین زد یکی از انواع پرلینهای فولادی است که با توان بالای تحمل بار کششی منجر به افزایش مقاومت سازه میشوند.
چه عواملی بر قیمت پرلین اثر میگذارند؟
قیمت مواد اولیه، بازار آهن آلات، وزن و ضخامت پرلین بر قیمت لاپه اثرگذار هستند.
